Leczenie spastyczności poudarowej

CO TO JEST SPASTYCZNOŚĆ?

Spastyczność to nadmierne napięcie mięśniowe występujące jako następstwo uszkodzenia mózgu lub rdzenia kręgowego, w wyniku np.: udaru mózgu, urazu czaszkowo-mózgowego, urazu rdzenia kręgowego, stwardnienia rozsianego, mózgowego porażenia dziecięcego.

Patologiczne napięcie mięśni uniemożliwia sprawne manipulowanie rękami czy prawidłowe poruszanie się w przypadku kiedy dotyczy kończyn dolnych .

Objawy mogą występować w różnym  czasie po epizodzie udarowym, czy np. w przebiegu stwardnienia rozsianego, dlatego konieczna jest baczna obserwacja chorego i szybkie reagowanie na wszelkie dodatkowe nieprawidłowości.

RĘKA SPASTYCZNA – objawy i skutki:

Spastyczność np. po udarze często obejmuje łokieć i nadgarstek. Charakterystyczne jest nienaturalne ułożenie ręki. Chorzy mają najczęściej zaciśniętą pięść, zgięty nadgarstek i łokieć, a cała kończyna przyciśnięta jest do klatki piersiowej.

Skoordynowany, precyzyjny ruch ręką spastyczną jest znacznie ograniczony, często wręcz niemożliwy. Napięte mięśnie nie pozwalają wyprostować ręki. Pacjent często nie jest w stanie wykonywać najprostszych czynności – samodzielnie się ubrać czy zadbać o higienę. Chwytanie i wypuszczanie przedmiotów z ręki staje się wyzwaniem ponad siły. 

KOŃCZYNA DOLNA SPASTYCZNA– objawy i skutki:

Spastyczność po udarze mózgu najczęściej obejmuje podudzie i stopę, doprowadzając do charakterystycznego jej ustawienia w pozycji końsko -szpotawej, uniemożliwiając tym samym prawidłowe obciążanie. Efektem tego jest nieprawidłowy sposób poruszania się pacjenta,  tzw. chód koszący, hemiparetyczny. Poruszanie się  takim wzorcem jest w dalszym okresie przyczyną występowania powikłań pod postacią m.in. przeciążenia zdrowej kończyny, dolegliwości bólowych kręgosłupa.

Spastyczność może również obejmować okolicę uda oraz stawu biodrowego w szczególności w takich schorzeniach jak mózgowe porażenie dziecięce, SM, czy w niedowład kończyn dolnych
(parapareza spastyczna).

JAKIE SKUTKI MOŻE MIEĆ SPASTYCZNOŚĆ?

Nadmierne napięcie mięśniowe wymaga pilnego podjęcia leczenia. W przeciwnym razie może dojść do trwałych przykurczów i nieodwracalnych deformacji w stawach. Stały ucisk wiąże się także z ryzykiem powstania trudnych w gojeniu odleżyn, a nawet zakrzepicy żylnej stanowiącej dodatkowe, poważne zagrożenie zdrowotne.

JAK WYGLĄDA LECZENIE SPASTYCZNOŚCI?

Niedowład z towarzyszącym wzmożonym napięciem mięśni wymaga szerokiego podejścia terapeutycznego. Niezbędnym elementem jest leczenie usprawniające, iniekcje toksyny boltulinowej, zaoopatrzenie ortopedyczne i ew. zabiegi  fizykoterapii 

LECZENIE SPASTYCZNOŚCI MIĘŚNI TOKSYNĄ BOTULINOWĄ

Sposobem leczenia spastyczności, który uważany jest obecnie za najbardziej efektywną formę terapii, są zastrzyki z toksyny botulinowej. Skuteczność iniekcji domięśniowych potwierdzają liczne badania naukowe. Ich zaletą jest precyzyjne działanie – w przeciwieństwie do leków przyjmowanych doustnie, które wpływają na wszystkie mięśnie, toksyna podawana jest miejscowo i działa w obrębie mięśnia ostrzykiwanego.

Dowiedziono, że toksyna zmniejsza napięcie mięśniowe, dzięki czemu znacznie ułatwia rehabilitację. Poprawia zakres ruchów kończyny, łagodzi ból i sprzyja poprawie funkcjonowania chorego oraz ułatwia opieką nad pacjentem.

EFEKTYWNOŚĆ TERAPII ZALEŻNA JEST OD:

stopnia zaawansowania spastyczności, od długości jej trwania, dodatkowych schorzeń, np.: zmian zwyrodnieniowe stawów, od rodzaju rehabilitacji, zaangażowania chorego w proces leczenia.

Pacjent powinien mieć świadomość, że całkowite przywrócenie sprawności jest często niemożliwe, jednak leczenie może w dużym stopniu poprawić ruchomość kończyn pozwalając na zwiększenie samodzielności pacjenta w czynnościach dnia codziennego.

Zastrzyki z toksyny botulinowej w ramach programu lekowego podawane są nie częściej niż raz na trzy miesiące maksymalnie trzy razy w ciągu roku.

Ostrzykiwanie powinno trwać tak długo, jak jest to konieczne. Przyjmuje się, że w tym okresie, stosowanie zastrzyków przy jednoczesnym wdrożeniu prawidłowo prowadzonej rehabilitacji powinno pozwolić osiągnąć prawidłowo założone na początku terapii cele.

Wychodząc na przeciw potrzebom pacjentów dotkniętych spastycznością Oddział Kliniczny Rehabilitacji SCM w Pokoju przystąpił do Programu Lekowego  leczenia spastyczności TOKSYNĄ BOTULINOWĄ refundowanego przez NFZ.

KTO MOŻE SKORZYSTAĆ Z PROGRAMU:

Pacjenci ze spastycznością: po przebytym udarze mózgu, po urazie czaszkowo-mózgowym, po urazie rdzenia kręgowego, ze stwardnieniem rozsianym, dorośli ze spastycznością w wyniku mózgowego porażenia dziecięcego.

• Etap pierwszy - kwalifikacja wstępna

Celem ustalenia terminu wizyty kwalifikacyjnej prosimy o kontakt telefoniczny.

Kliniczny Oddział Rehabilitacji w Pokoju:

Dyżurka lekarska  tel.  77/ 406  54 54 ( lek. Anna Łabuda lub lek. Edyta Wojciechowska) lub Rejestracja Poradni Rehabilitacyjnej, tel. 77/ 406 54 50 w godzinach od 9.00do 14.00.

Wymagane jest posiadanie skierowania do Poradni Rehabilitacyjnej z właściwym numerem 
ICD–10 czyli  161, I63, I69, G35, G82, G83, T90, T91  z dodatkową informacją: Kwalifikacja do programu lekowego leczenia spastyczności. Skierowanie może wypisać  lekarz  Poradni Specjalistycznej lub POZ.

• Etap drugi – wizyta kwalifikacyjna

Wizyta kwalifikacyjna w ustalonym telefonicznie terminie w Poradni Rehabilitacyjnej  

ul Namysłowska 22, 46-034 Pokój.

Podczas pierwszej wizyty wymagane jest dostarczenie:

-  dokumentacji medycznej stwierdzającej np. przebyty udar, lub rozpoznanie stwardnienie rozsiane

- w przypadku pacjentów przyjmujących leki antykoagulacyjne – acenokumarol lub warfarynę, wymagane jest dostarczenie ostatniego wyniku badania INR.

Na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego lekarz ostatecznie zadecyduje
o włączeniu pacjenta do programu.

• Etap trzeci – podanie leku

Pierwsze podanie leku oraz ustalenie terminu wizyty kontrolnej celem monitorowania skuteczności i celowości kontynuacji terapii toksyną botulinową. Podczas tej wizyty 
w przypadku stwierdzenia obiektywnej  poprawy stanu funkcjonalnego niedowładnych kończyn pacjent będzie miał wyznaczony kolejny termin ostrzykiwania mięśni toksyną botulinową.