CO TO JEST SPASTYCZNOŚĆ?
Spastyczność to nadmierne napięcie mięśniowe występujące jako następstwo uszkodzenia mózgu lub rdzenia kręgowego, w wyniku np.: udaru mózgu, urazu czaszkowo-mózgowego, urazu rdzenia kręgowego, stwardnienia rozsianego, mózgowego porażenia dziecięcego.
Patologiczne napięcie mięśni uniemożliwia sprawne manipulowanie rękami czy prawidłowe poruszanie się w przypadku kiedy dotyczy kończyn dolnych .
Objawy mogą występować w różnym czasie po epizodzie udarowym, czy np. w przebiegu stwardnienia rozsianego, dlatego konieczna jest baczna obserwacja chorego i szybkie reagowanie na wszelkie dodatkowe nieprawidłowości.
RĘKA SPASTYCZNA – objawy i skutki:
Spastyczność np. po udarze często obejmuje łokieć i nadgarstek. Charakterystyczne jest nienaturalne ułożenie ręki. Chorzy mają najczęściej zaciśniętą pięść, zgięty nadgarstek i łokieć, a cała kończyna przyciśnięta jest do klatki piersiowej.
Skoordynowany, precyzyjny ruch ręką spastyczną jest znacznie ograniczony, często wręcz niemożliwy. Napięte mięśnie nie pozwalają wyprostować ręki. Pacjent często nie jest w stanie wykonywać najprostszych czynności – samodzielnie się ubrać czy zadbać o higienę. Chwytanie i wypuszczanie przedmiotów z ręki staje się wyzwaniem ponad siły.
KOŃCZYNA DOLNA SPASTYCZNA– objawy i skutki:
Spastyczność po udarze mózgu najczęściej obejmuje podudzie i stopę, doprowadzając do charakterystycznego jej ustawienia w pozycji końsko -szpotawej, uniemożliwiając tym samym prawidłowe obciążanie. Efektem tego jest nieprawidłowy sposób poruszania się pacjenta, tzw. chód koszący, hemiparetyczny. Poruszanie się takim wzorcem jest w dalszym okresie przyczyną występowania powikłań pod postacią m.in. przeciążenia zdrowej kończyny, dolegliwości bólowych kręgosłupa.
Spastyczność może również obejmować okolicę uda oraz stawu biodrowego w szczególności w takich schorzeniach jak mózgowe porażenie dziecięce, SM, czy w niedowład kończyn dolnych
(parapareza spastyczna).
JAKIE SKUTKI MOŻE MIEĆ SPASTYCZNOŚĆ?
Nadmierne napięcie mięśniowe wymaga pilnego podjęcia leczenia. W przeciwnym razie może dojść do trwałych przykurczów i nieodwracalnych deformacji w stawach. Stały ucisk wiąże się także z ryzykiem powstania trudnych w gojeniu odleżyn, a nawet zakrzepicy żylnej stanowiącej dodatkowe, poważne zagrożenie zdrowotne.
JAK WYGLĄDA LECZENIE SPASTYCZNOŚCI?
Niedowład z towarzyszącym wzmożonym napięciem mięśni wymaga szerokiego podejścia terapeutycznego. Niezbędnym elementem jest leczenie usprawniające, iniekcje toksyny boltulinowej, zaoopatrzenie ortopedyczne i ew. zabiegi fizykoterapii
LECZENIE SPASTYCZNOŚCI MIĘŚNI TOKSYNĄ BOTULINOWĄ
Sposobem leczenia spastyczności, który uważany jest obecnie za najbardziej efektywną formę terapii, są zastrzyki z toksyny botulinowej. Skuteczność iniekcji domięśniowych potwierdzają liczne badania naukowe. Ich zaletą jest precyzyjne działanie – w przeciwieństwie do leków przyjmowanych doustnie, które wpływają na wszystkie mięśnie, toksyna podawana jest miejscowo i działa w obrębie mięśnia ostrzykiwanego.
Dowiedziono, że toksyna zmniejsza napięcie mięśniowe, dzięki czemu znacznie ułatwia rehabilitację. Poprawia zakres ruchów kończyny, łagodzi ból i sprzyja poprawie funkcjonowania chorego oraz ułatwia opieką nad pacjentem.
EFEKTYWNOŚĆ TERAPII ZALEŻNA JEST OD:
stopnia zaawansowania spastyczności, od długości jej trwania, dodatkowych schorzeń, np.: zmian zwyrodnieniowe stawów, od rodzaju rehabilitacji, zaangażowania chorego w proces leczenia.
Pacjent powinien mieć świadomość, że całkowite przywrócenie sprawności jest często niemożliwe, jednak leczenie może w dużym stopniu poprawić ruchomość kończyn pozwalając na zwiększenie samodzielności pacjenta w czynnościach dnia codziennego.
Zastrzyki z toksyny botulinowej w ramach programu lekowego podawane są nie częściej niż raz na trzy miesiące maksymalnie trzy razy w ciągu roku.
Ostrzykiwanie powinno trwać tak długo, jak jest to konieczne. Przyjmuje się, że w tym okresie, stosowanie zastrzyków przy jednoczesnym wdrożeniu prawidłowo prowadzonej rehabilitacji powinno pozwolić osiągnąć prawidłowo założone na początku terapii cele.
Wychodząc na przeciw potrzebom pacjentów dotkniętych spastycznością Oddział Kliniczny Rehabilitacji SCM w Pokoju przystąpił do Programu Lekowego leczenia spastyczności TOKSYNĄ BOTULINOWĄ refundowanego przez NFZ.
KTO MOŻE SKORZYSTAĆ Z PROGRAMU:
Pacjenci ze spastycznością: po przebytym udarze mózgu, po urazie czaszkowo-mózgowym, po urazie rdzenia kręgowego, ze stwardnieniem rozsianym, dorośli ze spastycznością w wyniku mózgowego porażenia dziecięcego.
- Etap pierwszy - kwalifikacja wstępna
Celem ustalenia terminu wizyty kwalifikacyjnej prosimy o kontakt telefoniczny.
Kliniczny Oddział Rehabilitacji w Pokoju:
Dyżurka lekarska tel. 77/ 406 54 54 ( lek. Anna Łabuda lub lek. Edyta Wojciechowska) lub Rejestracja Poradni Rehabilitacyjnej, tel. 77/ 406 54 50 w godzinach od 9.00do 14.00.
Wymagane jest posiadanie skierowania do Poradni Rehabilitacyjnej z właściwym numerem
ICD–10 czyli 161, I63, I69, G35, G82, G83, T90, T91 z dodatkową informacją: Kwalifikacja do programu lekowego leczenia spastyczności. Skierowanie może wypisać lekarz Poradni Specjalistycznej lub POZ.
- Etap drugi – wizyta kwalifikacyjna
Wizyta kwalifikacyjna w ustalonym telefonicznie terminie w Poradni Rehabilitacyjnej
ul Namysłowska 22, 46-034 Pokój.
Podczas pierwszej wizyty wymagane jest dostarczenie:
- dokumentacji medycznej stwierdzającej np. przebyty udar, lub rozpoznanie stwardnienie rozsiane
- w przypadku pacjentów przyjmujących leki antykoagulacyjne – acenokumarol lub warfarynę, wymagane jest dostarczenie ostatniego wyniku badania INR.
Na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego lekarz ostatecznie zadecyduje
o włączeniu pacjenta do programu.
- Etap trzeci – podanie leku
Pierwsze podanie leku oraz ustalenie terminu wizyty kontrolnej celem monitorowania skuteczności i celowości kontynuacji terapii toksyną botulinową. Podczas tej wizyty
w przypadku stwierdzenia obiektywnej poprawy stanu funkcjonalnego niedowładnych kończyn pacjent będzie miał wyznaczony kolejny termin ostrzykiwania mięśni toksyną botulinową.