Co to jest spastyczność poudarowa?
Spastyczność poudarowa to nadmierne napięcie mięśniowe występujące jako następstwo udaru mózgu, które uniemożliwia sprawne manipulowanie ręką oraz prawidłowe poruszanie się w przypadku kiedy dotyczy kończyny dolnej. Objawy mogą wystąpić w różnym czasie po epizodzie udarowym, dlatego konieczna jest baczna obserwacja chorego i szybkie reagowanie na wszelkie dodatkowe nieprawidłowości.
Ręka spastyczna – objawy i skutki niedowładu
Spastyczność po udarze najczęściej obejmuje łokieć i nadgarstek. Charakterystyczne jest nienaturalne ułożenie ręki. Chorzy mają najczęściej zaciśniętą pięść, zgięty nadgarstek i łokieć, a cała kończyna przyciśnięta jest do klatki piersiowej.
Skoordynowany, precyzyjny ruch ręką spastyczną jest znacznie ograniczony, często wręcz niemożliwy. Napięte mięśnie nie pozwalają wyprostować ręki. Pacjent nie jest w stanie wykonywać najprostszych czynności – samodzielnie się ubrać czy zadbać o higienę. Chwytanie i wypuszczanie przedmiotów z dłoni staje się wyzwaniem ponad siły.
Kończyna dolna spastyczna – objawy i skutki
Spastyczność najczęściej obejmuje podudzie i stopę, doprowadzając do charakterystycznego jej ustawienia w pozycji końsko - szpotawej, uniemożliwiając tym samym prawidłowe obciążanie. Efektem tego jest nieodpowiedni sposób poruszania się, tzw. chód koszący, co dalszym okresie jest przyczyną występowania powikłań, pod postacią m.in. przeciążenia zdrowej kończyny,czy dolegliwości bólowych kręgosłupa.
Jakie skutki może mieć spastyczność po udarze?
Nadmierne napięcie mięśniowe wymaga pilnego podjęcia leczenia. W przeciwnym razie może dojść do trwałych przykurczów, nieodwracalnych deformacji w stawach, powstania trudno gojących się ran, a nawet zakrzepicy żylnej stanowiącej dodatkowe poważne zagrożenie zdrowotne.
Jak wygląda leczenie spastyczności po udarze mózgu?
Niedowład po udarze z towarzyszącym nieprawidłowym napięciem mięśni wymaga szerokiego podejścia terapeutycznego. Niezbędnym elementem jest leczenie usprawniające, iniekcje toksyny boltulinowej do mięśni spastycznych, zaopatrzenie ortopedyczne i ew. zabiegi fizykoterapii.
Leczenie spastyczności mięśni toksyną botulinową
Sposobem leczenia spastyczności, który uważany jest obecnie za najbardziej efektywną formę terapii, są zastrzyki z toksyny botulinowej. Skuteczność iniekcji domięśniowych potwierdzają liczne badania naukowe. Ich zaletą jest selektywne działanie. W przeciwieństwie do leków przyjmowanych doustnie, toksyna podawana jest miejscowo i działa w obrębie mięśnia ostrzykiwanego.
Dowiedziono, że toksyna zmniejsza napięcie mięśniowe, dzięki czemu znacznie ułatwia rehabilitację. Poprawia zakres ruchów kończyny, łagodzi ból i sprzyja poprawie funkcji motorycznych. Efektywność terapii zależna jest od stopnia zaawansowania spastyczności, wielkości podawanych dawek leku, miejsca iniekcji oraz zastosowanej rehabilitacji. Pacjent powinien mieć świadomość, że całkowite przywrócenie sprawności ręki po udarze jest często niemożliwe, jednak leczenie może w dużym stopniu poprawić ruchomość kończyn i pozwolić na zwiększenie samodzielności pacjenta w czynnościach dnia codziennego.
Zastrzyki z toksyny botulinowej w ramach programu lekowego podawane są nie częściej niż raz na trzy miesiące maksymalnie trzy razy w ciągu roku. Ostrzykiwanie powinno trwać tak długo, jak jest to konieczne.
Efekt terapeutyczny pojawia się około 2 tygodni po podaniu leku i utrzymuje się najczęściej do 12 tygodni. Aby uzyskać pełny efekt działania toksyny botulinowej niezbędne jest wdrożenie usprawniania ruchowego, optymalnie do 2-3 tygodni po zastosowanej iniekcji.